تأثیر آموزش بهوشیاری بر کاهش رفتارهای تکانشی در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه/ بیش فعالی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش بهوشیاری بر کاهش رفتارهای تکانشی در کودکان ۸ تا ۱۲ ساله مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی (ADHD) انجام شد. مطالعه حاضر از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل ۳۰ کودک مبتلا به ADHD بود که به‌صورت هدفمند انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای گرفتند. ابزار سنجش رفتارهای تکانشی، مقیاس ۱۹ سؤالی تکانشگری مخصوص کودکان بود که روایی و پایایی آن در مطالعات پیشین تأیید شده است. گروه آزمایش تحت آموزش ذهن‌آگاهی مبتنی بر پروتکل ۸ جلسه‌ای کودک‌محور قرار گرفت، در حالی که گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکرد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های شاپیرو–ویلک، لوین و تحلیل کوواریانس (ANCOVA) در SPSS 26 تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که پس از کنترل نمرات پیش‌آزمون، تفاوت معناداری در نمرات پس‌آزمون رفتارهای تکانشی بین گروه‌ها وجود داشت (F(1,42) = 4.879, p = 0.033, η² = 0.104). نمرات گروه آزمایش در مرحله پس‌آزمون به‌طور چشمگیری کاهش یافت، در حالی که در گروه کنترل تغییری معنادار مشاهده نشد. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که آموزش ذهن‌آگاهی می‌تواند به‌عنوان یک مداخله غیر دارویی مؤثر در کاهش رفتارهای تکانشی کودکان مبتلا به ADHD مورد استفاده قرار گیرد و زمینه‌ساز ارتقای خودتنظیمی و بهبود عملکرد هیجانی آن‌ها باشد.