اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر رفتارانطباقی و مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش تنظیم هیجان بر بهبود رفتارهای انطباقی و ارتقای مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان مقطع ابتدایی بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری دو ماهه همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان دختر ابتدایی شهر شیراز در طیف سنی 10 تا 12 سال بود. نمونه‌گیری به روش در دسترس انجام شد و 78 دانش‌آموز انتخاب گردیدند که به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر کدام 39 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش طی هشت جلسه 90 دقیقه‌ای تحت آموزش تنظیم هیجان مبتنی بر پروتکل گراس (2002) قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه رفتار انطباقی و پرسشنامه مسئولیت‌پذیری بود. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره تحلیل شدند. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیره نشان داد آموزش تنظیم هیجان موجب کاهش معنادار مشکلات توجه، رفتارهای مخرب و رفتارهای جامعه‌ناپسندانه و افزایش رفتارهای انطباقی کلی در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شد (001/0>p). همچنین مسئولیت‌پذیری خود، مسئولیت‌پذیری دیگران و مسئولیت‌پذیری کلی در گروه آزمایش به طور معناداری افزایش یافت (001/0>p). این تغییرات در مرحله پیگیری نیز پایدار ماند. آموزش تنظیم هیجان می‌تواند به عنوان مداخله‌ای مؤثر در ارتقای رفتارهای انطباقی و افزایش مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان مورد استفاده قرار گیرد و پیشنهاد می‌شود به‌عنوان بخشی از برنامه‌های آموزشی و مشاوره‌ای مدارس گنجانده شود.