مقایسه طرحواره‌درمانی و درمان پویشی کوتاه‌مدت بر کاهش نشانگان افسردگی و استرس ادراک‌شده در بیماران مبتلا به سرطان سینه شهر همدان

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی و مقایسه اثربخشی طرحواره‌درمانی و درمان پویشی کوتاه‌مدت در کاهش نشانگان افسردگی و استرس ادراک‌شده بیماران مبتلا به سرطان سینه بود. پژوهش حاضر یک کارآزمایی بالینی تصادفی با سه گروه بود. جامعه آماری شامل بیماران زن مبتلا به سرطان سینه در شهر همدان بود که 45 نفر از آنان به روش هدفمند انتخاب و به‌طور تصادفی در سه گروه شامل طرحواره‌درمانی، درمان پویشی کوتاه‌مدت و کنترل (هر گروه 15 نفر) جایگزین شدند. هر دو مداخله در قالب 10 جلسه 90 دقیقه‌ای اجرا گردید. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه افسردگی بک (BDI-II) و مقیاس استرس ادراک‌شده کوهن (PSS) در سه مرحله پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری پنج‌ماهه گردآوری شد. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌های مکرر و آزمون‌های تعقیبی بونفرونی و توکی در نرم‌افزار SPSS-27 استفاده گردید. نتایج تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌های مکرر نشان داد که اثر اصلی گروه، زمان و تعامل گروه × زمان در هر دو متغیر افسردگی و استرس ادراک‌شده معنادار بود (p < .001). آزمون تعقیبی بونفرونی نشان داد هر دو مداخله در مقایسه با گروه کنترل موجب کاهش معنادار افسردگی و استرس ادراک‌شده شدند (p < .001). نتایج آزمون توکی نیز نشان داد طرحواره‌درمانی نسبت به درمان پویشی کوتاه‌مدت اثربخشی بیشتری در کاهش هر دو متغیر داشته است (p < .05). یافته‌ها حاکی از آن است که هر دو رویکرد طرحواره‌درمانی و درمان پویشی کوتاه‌مدت می‌توانند به‌عنوان مداخلات مؤثر در کاهش افسردگی و استرس ادراک‌شده بیماران مبتلا به سرطان سینه مورد استفاده قرار گیرند، اما طرحواره‌درمانی از اثربخشی پایدارتر و بیشتری برخوردار است.