اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر ادراک درد و آلکسی تایمیا در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید

چکیده

مقدمه: آرتریت روماتوئید به عنوان یک اختلال سیستمیک و خودایمنی، نه تنها با عوارض جسمانی ناتوان‌کننده‌ای مانند درد و تخریب مفصلی همراه است، بلکه بار هیجانی قابل توجهی را نیز بر بیماران تحمیل می‌کند. این مطالعه با هدف تعیین اثربخشی مداخله شناختی-رفتاری بر دو مؤلفه کلیدی این تجربه، یعنی «ادراک درد» و «آلکسی‌تایمیا» (ناتوانی در شناسایی و بیان هیجانات) در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید انجام شد.

روش کار: این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل و پیگیری سه‌ماهه بود. از میان جامعه آماری بیماران مراجعه‌کننده به کلینیک‌های روماتولوژی اصفهان در سال ۱۴۰۳، تعداد ۳۰ بیمار واجد شرایط به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه ۱۵ نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش، مداخله شناختی-رفتاری را در ۸ جلسه ۹۰ دقیقه‌ای به صورت گروهی دریافت کردند، در حالی که گروه کنترل در این مدت تنها مراقبت معمول را دریافت نمودند. ابزارهای گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه آلکسی‌تایمیا تورنتو (TAS-20) و مقیاس بصری آنالوگ درد (VAS) بودند که در سه مرحله پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری تکمیل شد. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر در نرم‌افزار SPSS-26 تجزیه و تحلیل گردید.

یافته‌ها: نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد که بین دو گروه آزمایش و کنترل از نظر نمرات ادراک درد و آلکسی‌تایمیا در مراحل پس‌آزمون و پیگیری، تفاوت معنی‌داری وجود دارد. مداخله شناختی-رفتاری منجر به کاهش معنادار نمرات ادراک درد (p < 0.05) و آلکسی‌تایمیا (p < 0.05) در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل شد. این اثرات مثبت در ارزیابی سه‌ماهه نیز پایداری خود را حفظ کردند.

نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های این مطالعه، به نظر می‌رسد درمان شناختی-رفتاری با هدف قرار دادن الگوهای ناسازگار شناختی و هیجانی، می‌تواند به عنوان یک مداخله مکمل مؤثر در کنار درمان‌های دارویی استاندارد برای کاهش رنج درد و بهبود تنظیم هیجانات در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید به کار گرفته شود. گنجاندن این مداخله در پروتکل‌های جامع درمانی می‌تواند به ارتقای کیفیت زندگی این بیماران بینجامد.