مقایسه اثربخشی درمان هیجان‌مدار و یوگا درمانی بر الگوهای ارتباطی در زنان متأهل افسرده

چکیده

هدف این پژوهش مقایسه اثربخشی درمان هیجان‌مدار و یوگا درمانی بر بهبود الگوهای ارتباطی در زنان متأهل مبتلا به افسردگی بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون–پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی زنان متأهل ۲۰ تا ۴۵ ساله مبتلا به افسردگی بود که با تشخیص متخصصان اعصاب و روان شهرستان چالوس به مراکز مشاوره ارجاع شده بودند. از میان ۴۶ زن واجد شرایط، ۳۰ نفر به‌صورت هدفمند انتخاب و به‌طور تصادفی در سه گروه ده‌نفره (دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل) جایگزین شدند. یکی از گروه‌های آزمایشی طی دوازده جلسه ۹۰ دقیقه‌ای درمان هیجان‌مدار و گروه آزمایشی دیگر طی دوازده جلسه ۹۰ دقیقه‌ای یوگادرمانی دریافت کردند، در حالی‌ که گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه الگوهای ارتباط زناشویی کریستنسن و سولاوی بود و داده‌ها با استفاده از آزمون کوواریانس و آزمون تعقیبی بنفرونی تحلیل شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد تفاوت بین گروه‌ها در هر سه مؤلفه ارتباطی معنادار بود؛ به‌طوری‌که در مؤلفه ارتباط سازنده متقابل (F=182.64, p=0.001, η²=0.938)، مؤلفه ارتباط اجتناب متقابل (F=162.11, p=0.001, η²=0.931)، و مؤلفه ارتباط توقع/کناره‌گیری (F=65.02, p=0.001, η²=0.844) اثر گروه معنادار بود. آزمون بنفرونی نشان داد درمان هیجان‌مدار نسبت به یوگادرمانی و کنترل، و یوگادرمانی نسبت به کنترل در بهبود مؤلفه‌ها تفاوت معنادار دارد. درمان هیجان‌مدار و یوگادرمانی هر دو در بهبود الگوهای ارتباطی زنان افسرده مؤثر بودند، اما درمان هیجان‌مدار اثر قوی‌تری داشت و می‌تواند به‌عنوان مداخله‌ای اولویت‌دار در بهبود روابط زناشویی زنان مبتلا به افسردگی به کار گرفته شود.