واکاوی سازوکارهای هویت روانی در زنان نجات‌یافته از سوءاستفاده عاطفی مزمن

چکیده

هدف این مطالعه واکاوی سازوکارهای هویت روانی در زنان نجات‌یافته از سوءاستفاده عاطفی مزمن به منظور درک عمیق‌تر تجربه‌های زیسته و فرآیندهای بازسازی هویت آنان بود. این پژوهش از نوع کیفی و رویکرد پدیدارشناسی توصیفی بهره گرفت. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۲۲ زن نجات‌یافته ساکن تهران جمع‌آوری شد. نمونه‌گیری هدفمند انجام شد و مصاحبه‌ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار Nvivo و روش تحلیل مضمون انجام شد. یافته‌ها حاکی از پنج سازوکار اصلی در بازسازی هویت روانی بود که عبارت بودند از: بازتعریف خود، استقلال هیجانی، بازیابی نقش‌های اجتماعی، افزایش خودآگاهی و خوددوستی. همچنین فرایندهای بازسازی اعتماد به دیگران، مدیریت مرزهای بین‌فردی، معنا‌بخشی به تجربه‌های دردناک و تاب‌آوری روانی به عنوان عوامل کلیدی در تقویت هویت روانی شناسایی شدند. این مطالعه نشان داد که هویت روانی در زنان نجات‌یافته از سوءاستفاده عاطفی یک فرآیند پویا و چندبعدی است که نیازمند بازتعریف و بازسازی مداوم است. شناخت سازوکارهای درونی این بازسازی می‌تواند به طراحی مداخلات روانشناختی هدفمند و مؤثرتر کمک کند و سلامت روان این گروه آسیب‌دیده را ارتقاء دهد.