نقش نشخوار فکری و خودانتقادی در رابطه بین خودشفقتی و ایده‌پردازی خودکشی در نوجوانان شهر تهران

چکیده

هدف این پژوهش بررسی نقش میانجی نشخوار فکری و خودانتقادی در رابطه بین خودشفقتی و ایده‌پردازی خودکشی در نوجوانان شهر تهران بود. این پژوهش به روش توصیفی ـ همبستگی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه نوجوانان 15 تا 18 ساله شهر تهران بود. نمونه‌ای به حجم 400 نفر بر اساس جدول مورگان و کرجسی انتخاب شد. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه ایده‌پردازی خودکشی (SIQ)، پرسشنامه خودشفقتی (SCS)، پرسشنامه نشخوار فکری (RRS) و پرسشنامه خودانتقادی (FSCRS) بود. داده‌ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار SPSS-27 و AMOS-21 تحلیل شدند. نتایج نشان داد خودشفقتی رابطه منفی و معناداری با ایده‌پردازی خودکشی دارد (β=-0.23, p<0.01). همچنین خودشفقتی پیش‌بین منفی نشخوار فکری (β=-0.39, p<0.01) و خودانتقادی (β=-0.41, p<0.01) بود. نشخوار فکری (β=0.24, p<0.01) و خودانتقادی (β=0.27, p<0.01) نیز اثر مثبت و معناداری بر ایده‌پردازی خودکشی داشتند. علاوه بر این، اثر غیرمستقیم خودشفقتی بر ایده‌پردازی خودکشی از طریق نشخوار فکری (β=-0.09, p<0.01) و خودانتقادی (β=-0.11, p<0.01) تأیید شد. شاخص‌های برازش مدل (CFI=0.95، TLI=0.94، RMSEA=0.047) نشان‌دهنده برازش مطلوب مدل مفهومی بودند. نتایج پژوهش بیانگر نقش حفاظتی خودشفقتی در کاهش افکار خودکشی و نقش واسطه‌ای نشخوار فکری و خودانتقادی است. بر این اساس، توجه به مداخلات بالینی مبتنی بر تقویت خودشفقتی و کاهش الگوهای شناختی ناسازگارانه می‌تواند راهکاری مؤثر در پیشگیری و درمان افکار خودکشی در نوجوانان باشد.

کلیدواژگان: خودشفقتی، نشخوار فکری، خودانتقادی، ایده‌پردازی خودکشی، نوجوانان