شناسایی شاخص‌های بهزیستی روانشناختی در سالمندان تنها: مطالعه‌ای کیفی

چکیده

هدف از این پژوهش، شناسایی شاخص‌های بهزیستی روانشناختی در سالمندانی است که به‌تنهایی زندگی می‌کنند، با تمرکز بر تجربیات زیسته آنان از طریق روش کیفی. این مطالعه به روش کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی انجام شد. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۲۲ سالمند تنها ساکن تهران گردآوری شد. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. مصاحبه‌ها ضبط، پیاده‌سازی و با استفاده از نرم‌افزار NVivo تحلیل مضمون شدند. فرآیند تحلیل شامل کدگذاری باز، محوری و انتخابی بود و اعتبار نتایج با بازبینی مشارکت‌کنندگان و هم‌کدگذاری بررسی شد تحلیل داده‌ها منجر به استخراج چهار مقوله اصلی شامل: ۱) احساس معنا و هدفمندی، ۲) ارتباط اجتماعی و حمایت، ۳) استقلال و خودکارآمدی، و ۴) احساس رضایت درونی و آرامش شد. هر یک از این مقوله‌ها شامل چندین زیرمقوله بودند که تجربه‌های زیسته سالمندان در ابعاد مختلف بهزیستی روانی را نمایان ساختند؛ از جمله روایت خاطرات، حمایت‌های عاطفی، تصمیم‌گیری مستقل، و شکرگزاری. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بهزیستی روانشناختی در سالمندان تنها مفهومی چندبعدی است که با تعامل میان عوامل درونی و بیرونی شکل می‌گیرد. طراحی مداخلات روانی-اجتماعی، با تمرکز بر تقویت ارتباطات اجتماعی، معنویت، و خودمختاری می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی این گروه منجر شود.