شناسایی عوامل مؤثر بر پیروی از درمان دارویی در بیماران مبتلا به اختلال افسردگی عمده

چکیده

هدف از این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر پیروی از درمان دارویی در بیماران مبتلا به اختلال افسردگی عمده با استفاده از رویکرد کیفی بود. این مطالعه با روش کیفی و با رویکرد تحلیل مضمون انجام شد. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۲۰ بیمار مبتلا به اختلال افسردگی عمده که تحت درمان دارویی قرار داشتند و از مراکز روان‌پزشکی شهر تهران انتخاب شده بودند، جمع‌آوری شد. نمونه‌گیری به صورت هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها با استفاده از نرم‌افزار Nvivo و با روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش منجر به شناسایی سه مقوله اصلی شامل عوامل فردی، عوامل محیطی و اجتماعی، و ویژگی‌های درمان دارویی شد. در مقوله عوامل فردی، نگرش نسبت به دارو، درک بیماری، انگیزش درونی و مهارت‌های مقابله‌ای از زیرمقوله‌های کلیدی بودند. در بخش عوامل محیطی، حمایت خانوادگی، وضعیت اقتصادی، نگرش جامعه و تجربه با کادر درمان نقش مهمی ایفا کردند. همچنین، در مقوله ویژگی‌های دارویی، عوارض جانبی، مدت زمان اثربخشی، پیچیدگی رژیم دارویی و دسترسی به دارو به‌عنوان موانع یا تسهیل‌گرهای درمان شناسایی شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که پیروی از درمان دارویی در بیماران مبتلا به افسردگی عمده تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل فردی، اجتماعی و درمانی قرار دارد. یافته‌ها می‌توانند مبنایی برای طراحی مداخلات روان‌اجتماعی، ارتقای آموزش به بیماران، تقویت حمایت خانواده و بهبود کیفیت خدمات درمانی باشند.